بحث و جدل پیرامون، پیشنهادات وانتقادات در میزگرد سایتهای مخالف رژیم( 2)
در جواب مختصر به سوال اول،یعنی قانونمند دانستن مبارزه، تنها در حد حوصله بحث این گونه گفتیم که : مبارزهء قانونمند همانا ، به کار گیری راه حلهای مناسب، با توجه به واقعیتهای موجود در پیرامون خود است .ولاغیر. زیرا درغیر اینصورت به قول ما لرها به جای آوردن عسل از کوه ،هس هس (نفس نفس زدن از خستگی) را در بهترین حالتش به ارمغان خواهیم آورد . در مسیر پر فراز و نشیب مبارزه با توجه به اینکه بسیار مشکل و نفس گیر، آنهم با رژیمی که تکیه مطلق برجهل و خرافات کل تاریخ دارد . منِ به سهم خود ، به عنوان مثال در کنار شما مبارزان و پیشتازان راه آزادی و برابری،در صورتی میتوانم نیروئی مفید ومؤثر در رزممان ،علیه دشمن مشترکمان باشم ،که از شما به عنوان همرزمانم، در هر مقطع و شرائط مشکل در طول زمان مبارزه نظم وانضباط مبارزاتی را در کنار عدل، با هم شاهد باشم .
سوال دومی که قرار بر بررسی آن را با جویندگان راه حقیقت در این بخش مقاله داشتم و باید به آن پرداخت این است که؛ آیا یکی از کلمات سیاسی،اجتماعی به نام تقصیر (خطا ،گناه ، بی مبالاتی)که شناختش از فتوحات بزرگ تمدن و پیشرفت است را هیچگاه عمیقا ،مورد بررسی قرار داده ایم ؟
قبل از طرح و بررسی سوال فوق الذکر با شما همرزمان و همراهان خوبمان باید، در خصوص سوال مربوط به تقصیر یادآور بشوم که، اگر تعریف و جایگاه تقصیر را خوب متوجه نشویم ودر موضع گیریهای گوناگون در قبال شخص اعم از حقیقی یا حقوقی و یا سایتها و سازمانهای سیاسی به ظاهر مخالف تاکتیکی ما، محور قضاوتهایمان منافع شخصی و...... باشد ، قطعا در عمل به شعار اصل بر برائت است دچار اشتباهات جبران ناپذیری خواهیم شد. توجه و عنایت خاصی باید داشته باشیم که؛ جبران لطمه وارده از عدم توجه به این قاعده( اصل بر برائت) از توان همگی ما خارج است، سود این بی توجهی (عدم اعتماد در بین مبارزان و مردم ) قطعامستقیم ،متوجه و عاید دشمن مشترکمان که همانا دیکتاتوری مذهبی حاکم بر ایران است خواهد شد.
مسئله و سوال دوم ، یعنی مسئله تقصیر را با توجه به گستردگیش در علم حقوق و اهمیت این موضوع در زمان مبارزه و در فرایند تبادل نظر ، در طول این مسیر با تبیین مفهوم واژه تقصیر ،با بررسی منصفانه و در عین حال علمی شروع میکنیم .باشد که؛ با همرزمان و هم راهانمان در این فضای آلوده به سم عدم اعتماد ، که خواسته و آنتی تزخشم انقلابی خلق در زنجیر ایران است، گسترش داده شده مستقیم دست رژیم حکم برایران در طول قریب به سه دهه گذشته در بین مردم و نیروهای سرنگونی طلب بوده و هست . با واقعیت اندیشی و حقیقت گوئی به زدودن این سم خطرناک ساخته رژیم استبداد دینی به تدارک یک میدان گسترده درک متقابل، میان همه مبارزان وآزادخواهان سرنگونی طلب برویم .(1)
تقصیر در فرهنگ نامه ها،لغتنامه ها و ترمینولوژیهای مختلف حقوقی، تا جائی که امکان دسترسی به منابع مرجع در این دوران آوارگی در غربت و تبعید داشته ام ، مجموعا تقصیر عبارت میشود از : داشتن توانائی در راستای انجام عملی که از مبادرت به آن خودداری کنی . این معنی لغت تقصیر ،در مخالف و تضادآشکار با کلمه قصور است ، زیرا قصور عبارت است از : خودداری از انجام کاری با عجز از انجام آن کار را میگویند . در این راستا دانشمندان علم حقوق آمده اند، به تفکیک جهل به اشکال جهل تقصیری و جهل قصوری مبادرت نموده اند. (بررسی این موارد با توجه به گستردگی آن در حوصله و ظرفیت این مقاله نمیباشد و ضرورت کاربردی هم نخواهد داشت)
در اصطلاحات جدید علم حقوق، تقصیر را به جای faute بکار میبرند .و در زبان فارسی روشن ترین معنی لغوی برای تقصیر ، کوتاهی کردن و سستی کردن در انجام کاری است (2)
در حقوق فرانسه تکلیف همگی را در برخورد با مبحث تقصیر روشن نموده است وبا آوردن شرط وجود قرارداد ، که تخلف ناشی از تعهد ، خواه از روی عمد و یا غیر عمدی باشد ، تقصیر را متوجه فاعل عمل میکند .در نقد این گونه سیستم حقوقی(رومی ژرمنی) باید گفت ؛ علی الا صول شرط تحقق مسئولیت (اعم از قراردادی و یا غیر قراردادی ) صرف وجود وارد آمدن خسارات اعم از مادی یا معنوی کافی میباشد، تا فاعل عمل را ملزم به پاسخگوئی نماید، که این خود همان معنی و مفهوم واقعی واژه و عنصر تقصیر میشود.
در خصوص این دو موضع گیری تاریخی میتوان عنصر تقصیر را بهتر متوجه شد ،زیرا انسانهای ترسو ومحتاط یا به قول و تعبیر خودشان معقول ،اما غیر متعارف با روح و جوهر مبارزه با دشمن خونخوار آن هم از نوع دینی و خرافی اش،هیچگاه چنگ در چنگ نشده اند .در صف مبارزه بودن و توانائی انجام کارهائی را هم داشته ای و هم زمان از بعضی کارها با توجه به قانون مبارزه منع شده ای ،نقض غیر منطقی واصولی تعهدات در مقابل خلق و تاریخ ، از فریب اعتماد خلقهای تحت ستم ایران گرفته تا هر شخص دیگر در هر کجای دنیا را ، مبحث و مسئله تقصیر به سهولت میتواند مورد ارزیابی و قضاوت قرار داد.ضمنا این طیف عافیت طلب آمده اند با شعار، دموکراسی و پایه اصلیش یعنی تحمل مخالف ، خطوط قرمز میان دشمن جلاد و خلق ستمدیده به پیشتازی فرزندان راستینش را مخدوش و کمرنگ جلوه میدهند . (مثال بارز و مشخص این موضوع عدم توجه حزب دموکرات کردستان ایران به عمق اخطارها ، توطئه ها و خطرها در جریان تحولاتی که منجر به حوادثی مانند، میکونوس و .... گردید)
بااشاره ای به دو موضع گیری بسیار مهم و تاریخی، در سرفصلها و بزنگاههای تاریخی سه دهه گذشته ، بیش از بیش به حساسیت مسئله انجام وظایف انقلابی اشخاص و سازمانهای سیاسی و یا عدم انجام وظایف انقلابی ،بیشتر واقف شده و پی خواهیم برد .زیرا مفهوم موافقی که از تقصیر استنباط میشود این است که؛ اگر شخص و اشخاصی در زمانهای مختلف از ،انجام وظایف و رسالتهای محوله سرباز زنند ، دقیقا این سستی در انجام وظیفه ، تقصیر را متوجهشان خواهد کرد .
الف ــ موضع گیری به موقع و اخطار قابل توجه چریک فدائی خلق خانم اشرف دهقان، در اردیبهشت سال 1358 (رژیم خمینی بورژوازی وابسته به امپریالیسم و امتداد رژیم شاه است) در خصوص انجام وظیفه انقلابی و پیشتازی خویش، که به دور از هر گونه مصلحت اندیشی و فرار از واقعیت، انجام گرفت.(کتاب بذر های ماندگار این چریک قهرمان هم سند دیگری از صداقت تاریخی و هوشیاری انقلابی اوست)
ب ــ موضع گیریهای به موقع دیگری که نشان از شناخت دشمن مشترک خلق و فهم عمیق از وجود یک خطر مهم و تاریخی(با توجه به حساسیت بسیار زیاد داخلی و بین المللی ) پیشتاز محبوب ومبارز، مجاهد خلق آقای مسعود رجوی بود .اولین آن ،تشکیل شورای ملی مقاومت در 30 تیر 1360، به همراه اشخاص و نیروهای مختلف با ایدئولوژی و دیدگاههای دیگر انجام پذیرفت .دومین آن ،افشاگری وتحلیل درست ایشان و همرزمانشان در سالهای 1368 زمان به صحنه آمدن خر مهره رژیم رفسنجانی و سال 1376 ، در مقابل ترفند ارتجاعی ، استعماری آن زمان به نام اصلاحات و رفرم خاتمی،که مسئول شورا آن ضرب المثل مشهور را « افعی کبوتر نمی زاید و ، کس نخارد پشت من، جز ناخن انگشت من » یادآوری کردند.البته اهمیت این موضوع را در توجه بیشتر به گستردگی این توطئه و حمایت روشنفکر و مبارز نماهای درونی و بیرونی و صاحبان منافع بین المللی در سطح داخلی و خارجی که وجود داشت و کماکان نیز آثار و رگه هائی از آن موجود دارد ،باید بررسی کرد.
برای شناخت اهمیت و ضرورت مبحث تقصیر، چه در زمان کنونی مبارزه و جنگ مستقیم با رژیم دیکتاتور ،مذهبی و فاشیستی آفت الله های حاکم بر ایران ،و چه بعد از سرنگونی و یافتن قدرت تعقل مقابله با مشکلات خاص و غیر قابل انکار آن زمان ، به بررسی تاریخی بسیار مختصری از فلسفه تاریخی این عنصر و واژه کلیدی میپردازم .
در طول دوران تاریخ گذشته ،مبحث و موضوع تقصیر هم، به مانند قدرتهای رنگارنگ بزرگ وکوچک در شرق و غرب جهان ، دارای فراز و نشیبها ،اوج و انحطاط ،شکوفائی و..... بوده وهست . مثلا در ابتدای تاریخ نوشته شده میتوان قدرت و هژمونی تفکر رابطه سببیت را در مسئله مسئولیت اشخاص دید . اما تاریخ نویسان قدرت نفوذ تفکرات یونانی رادر دوران پایانی جمهوری روم ، از دوران شروع اوج و قدرت گرفتن تفکر مبتنی بر تقصیر به حساب آورده اند، که اوج شکوفائی این دوران رشد، به اواخر قرن هیجدهم میرسد .مسئولیتها در اواخر قرن هیجدهم در قوانین بیشتر کشورها ئی که سیستم حقوقی روم ژرمنی داشتند ، با تاثیر از تفکرات و اندیشه های دوما ، بر اساس تقصیر مبتنی گردید .یکی از اصول پایه ای که در قرن نوزدهم در هر دو سیستم حقوقی کامن لا( ننوشته) و حقوق رومی ژرمنی ،تثبیت گردید و مورد قبول گسترده ای واقع گردید ، اصل «عدم وجود مسئولیت بدون تقصیر» بود .(3)
استاد ممتاز و رئیس وقت دانشکده حقوق دانشگاه هاروارد و پیشگام مطلق دانش پژوهی حقوقی آقای جیمز بار ایمز (James barr ames 1846 --1910) میگوید : " بسیار خوشحالم که ، معیار اخلاقی رفتار معقول [تقصیر]جایگزین معیار غیر اخلاقی اقدام به ضرر دیگری [رابطه سببیت] گردیده شده است " هولمز با قطعیت و اطمینان میگوید "حقوق به طور کلی،مسئولیت را بوسیله قابلیت سرزنش تعیین می نماید" (4)
پله نییول مجله انتقادی مشهور فرانسوی نیز در ضمینه تقصیر به شیوائی خاصی اینگونه مینویسد : " هر جا که مسئولیت بدون تقصیر رخ دهد ؛ این حکم در حقوق مدنی همانند این است که در حقوق کیفری بیگناهی را مجازات کنند"(5)
حال با هم به یک پرسش کلیدی میپردازیم و ابتدا من در حد ظرفیت این مقاله ،و همراهان عزیز و مبارز در صورت تمایل، در مقالات دیگر به این سوال جواب میدهیم . سوال این است که : چرا اعمال و رفتارهای اشخاصی را در پیرامون خود با توجه به، صحنه جنگ تمام عیار با دشمن خونخوار مردم ایران(رژیم ملاهای حاکم) اعمال آنان را قابل سرزنش و انتقاد شدید دانسته و آنان را ، تقصیر کار ویا حتی عمل و نوع نگرششان را اشتباه مطلق میدانیم ؟
مختصر و مفید این سوال را، من اینگونه فهم میکنم ،اگر اصل حق آزادی انسانها ، در همه ابعادش مورد رعایت واقع شود ، زیربنای محکمی را در تمام بحث فوق الذکر ،یعنی تقصیر بدست آورده ایم. زیرا که پایه ای ترین و اصولی ترین ارزش اخلاقی ، اجتماعی و سیاسی انسان از ابتدای تاریخ حق آزادی بوده ، هست و خواهد بود ،و زیر ساخت تمامی ارزشهای مورد احترام بشریت نیز همین آزادی است . در این دوران سخت مبارزه که مملو از توطئه های ارتجاع و صاحبان منافع کلان در سطح بین المللی است ، مبارزان راه آزادی و اصولا انسان ، تنها با داشتن قدرت و اختیار که دو شرط اساسی در تحقق آزادی هستند، خواهند توانست بهترین تئوری و راهکار عملی را با توجه به واقعیت موجود ،در راه پیشبرد و به ثمر رسیدن مبارزه ارائه نمایند .(به نظر من تلاش برحق و کوشش شبانه روزی اعضاء و هواداران سازمان مجاهدین خلق ایران برای خنثی کردن وخروج نام این سازمان از لیستهای دیکتاتور پسند تروریستی اروپا و آمریکا، میتواند مثال مشخصی در اثبات این قاعده باشد) زیرا مهیاو در دسترس بودن ،ابتدائی ترین امکانات برای هر انسان ،مانند؛ قدرت و اختیار آن هم در سرزمینهای مدعی مهد آزادی و دموکراسی، به انسان فرصت و توان طرح و برنامه مشخص داشتن و از میان آلترناتیوهای گوناگون ، ایده آل خود را انتخاب کردن را میدهد . زیرا ضرورت عینی و مشخص بررسی دقیق مسئله تقصیر این است که؛ شخص فاعل قدرت و امکان برابر در گزینش و پیگیری هدفها و درک دقیق دنیای اطراف خود را داشته باشد .زیرا در این صورت میتوان فاعل امری خطا را به چگونه و چرای عمل زیانبارش به شخص و اجتماع ، در استفاده و یا سوء استفاده از حقوقش ، یا بررسی تقصیراتش بتوان مورد سوال ،سرزنش، نکوهش و...... قرار داد،و حتی بتوان خطاکار را به دفاع از خویش فراخواند . (6) مطلب قابل تذکر اینکه ،منظور من مشمول نکوهش بودن اشخاص و سازمانها ی سیاسی خطاکار در زمان مبارزه از لحاظ اخلاقی نمیباشد ، بلکه مشمول سرزنش بودن به دلیل نداشتن تناسب بین تقصیر عمل خطاکار، با معیار و اصول شناخته شده زمان مبارزه با دشمنی ضد بشر و مشترک است.
یدی لرستانی Yadi lorestani
2006 -07- 10 تیرماه__ 1385
yadif2000@yahoo.se
(1) طرح جبهه همبستگی ارائه شده توسط شورای ملی مقاومت ایران ،از موارد مهمی است که باید به منزلۀ یکی از پایه های قدرتمند در برخورد به موقع ،در شرائط ابهامها و آشفتگیها دانست. عمده ترین و مشخص ترین دلیلش همانا ؛ گره های کور کلاف مبارزه پیش روی،خلق ستمدیده ، مبارزان و آزادیخواهان بوده است که سالها با دندانهای تهمت و افتراء ، ستیز حاشیه ای وتفرقه افکنانه و طرد و تحریم دیگران،توسط بخشی از شخصیتهای سیاسی و علمی مختلف و حتی بعضی سازمانهای سیاسی ، کوچکترین گره ای باز نشده و قطعا در آینده نیز اگر راه رفته را مجددا تجربه کنند ، گره ای باز نخواهد شد.
(2) لغتنامه ع ـ دهخدا چاپ 1343 دانشگاه تهران ص 843 ) ــ ترمینولوژی حقوقی ج ـ لنگرودی. فرهنگ لغات حقوقی ــ الف ـ سـپهونــد ـ 1355
(3)نخستین بار در آمریکا در دعوای براون علیه کندال(Brown.v.Kendal) اصل مسئولیت مبتنی بر تقصیر رسما مورد پذیرش قرار گرفت .(حقوق آکسفورد ــ ص.52 )
(4)هولمز ، حقوق کامن لا ــ ص. 108
(5) مجله پله نییول ــ پاریس 1962 ـ 122,n ـ 78. p
(6) مقاله بررسی حقوقی در خصوص ، آیا اعتیاد جرم است یا حکومت دیکتاتوری .در آرشیو سایتهای زیر ،این مقاله جهت تحقیق و مطالعه پژوهشگران موجود میباشد .
طلیعه سپیده دمان ــ کانون هنرمندان در تبعید ــ
آفتـابکـاران ــ دیــدگـاه ــ ایـــران لــیبرتــی
http://www.iranianartistsinexile.org/index.php?option=com_content&task=view&id=18&Itemid=47
در جواب مختصر به سوال اول،یعنی قانونمند دانستن مبارزه، تنها در حد حوصله بحث این گونه گفتیم که : مبارزهء قانونمند همانا ، به کار گیری راه حلهای مناسب، با توجه به واقعیتهای موجود در پیرامون خود است .ولاغیر. زیرا درغیر اینصورت به قول ما لرها به جای آوردن عسل از کوه ،هس هس (نفس نفس زدن از خستگی) را در بهترین حالتش به ارمغان خواهیم آورد . در مسیر پر فراز و نشیب مبارزه با توجه به اینکه بسیار مشکل و نفس گیر، آنهم با رژیمی که تکیه مطلق برجهل و خرافات کل تاریخ دارد . منِ به سهم خود ، به عنوان مثال در کنار شما مبارزان و پیشتازان راه آزادی و برابری،در صورتی میتوانم نیروئی مفید ومؤثر در رزممان ،علیه دشمن مشترکمان باشم ،که از شما به عنوان همرزمانم، در هر مقطع و شرائط مشکل در طول زمان مبارزه نظم وانضباط مبارزاتی را در کنار عدل، با هم شاهد باشم .
سوال دومی که قرار بر بررسی آن را با جویندگان راه حقیقت در این بخش مقاله داشتم و باید به آن پرداخت این است که؛ آیا یکی از کلمات سیاسی،اجتماعی به نام تقصیر (خطا ،گناه ، بی مبالاتی)که شناختش از فتوحات بزرگ تمدن و پیشرفت است را هیچگاه عمیقا ،مورد بررسی قرار داده ایم ؟
قبل از طرح و بررسی سوال فوق الذکر با شما همرزمان و همراهان خوبمان باید، در خصوص سوال مربوط به تقصیر یادآور بشوم که، اگر تعریف و جایگاه تقصیر را خوب متوجه نشویم ودر موضع گیریهای گوناگون در قبال شخص اعم از حقیقی یا حقوقی و یا سایتها و سازمانهای سیاسی به ظاهر مخالف تاکتیکی ما، محور قضاوتهایمان منافع شخصی و...... باشد ، قطعا در عمل به شعار اصل بر برائت است دچار اشتباهات جبران ناپذیری خواهیم شد. توجه و عنایت خاصی باید داشته باشیم که؛ جبران لطمه وارده از عدم توجه به این قاعده( اصل بر برائت) از توان همگی ما خارج است، سود این بی توجهی (عدم اعتماد در بین مبارزان و مردم ) قطعامستقیم ،متوجه و عاید دشمن مشترکمان که همانا دیکتاتوری مذهبی حاکم بر ایران است خواهد شد.
مسئله و سوال دوم ، یعنی مسئله تقصیر را با توجه به گستردگیش در علم حقوق و اهمیت این موضوع در زمان مبارزه و در فرایند تبادل نظر ، در طول این مسیر با تبیین مفهوم واژه تقصیر ،با بررسی منصفانه و در عین حال علمی شروع میکنیم .باشد که؛ با همرزمان و هم راهانمان در این فضای آلوده به سم عدم اعتماد ، که خواسته و آنتی تزخشم انقلابی خلق در زنجیر ایران است، گسترش داده شده مستقیم دست رژیم حکم برایران در طول قریب به سه دهه گذشته در بین مردم و نیروهای سرنگونی طلب بوده و هست . با واقعیت اندیشی و حقیقت گوئی به زدودن این سم خطرناک ساخته رژیم استبداد دینی به تدارک یک میدان گسترده درک متقابل، میان همه مبارزان وآزادخواهان سرنگونی طلب برویم .(1)
تقصیر در فرهنگ نامه ها،لغتنامه ها و ترمینولوژیهای مختلف حقوقی، تا جائی که امکان دسترسی به منابع مرجع در این دوران آوارگی در غربت و تبعید داشته ام ، مجموعا تقصیر عبارت میشود از : داشتن توانائی در راستای انجام عملی که از مبادرت به آن خودداری کنی . این معنی لغت تقصیر ،در مخالف و تضادآشکار با کلمه قصور است ، زیرا قصور عبارت است از : خودداری از انجام کاری با عجز از انجام آن کار را میگویند . در این راستا دانشمندان علم حقوق آمده اند، به تفکیک جهل به اشکال جهل تقصیری و جهل قصوری مبادرت نموده اند. (بررسی این موارد با توجه به گستردگی آن در حوصله و ظرفیت این مقاله نمیباشد و ضرورت کاربردی هم نخواهد داشت)
در اصطلاحات جدید علم حقوق، تقصیر را به جای faute بکار میبرند .و در زبان فارسی روشن ترین معنی لغوی برای تقصیر ، کوتاهی کردن و سستی کردن در انجام کاری است (2)
در حقوق فرانسه تکلیف همگی را در برخورد با مبحث تقصیر روشن نموده است وبا آوردن شرط وجود قرارداد ، که تخلف ناشی از تعهد ، خواه از روی عمد و یا غیر عمدی باشد ، تقصیر را متوجه فاعل عمل میکند .در نقد این گونه سیستم حقوقی(رومی ژرمنی) باید گفت ؛ علی الا صول شرط تحقق مسئولیت (اعم از قراردادی و یا غیر قراردادی ) صرف وجود وارد آمدن خسارات اعم از مادی یا معنوی کافی میباشد، تا فاعل عمل را ملزم به پاسخگوئی نماید، که این خود همان معنی و مفهوم واقعی واژه و عنصر تقصیر میشود.
در خصوص این دو موضع گیری تاریخی میتوان عنصر تقصیر را بهتر متوجه شد ،زیرا انسانهای ترسو ومحتاط یا به قول و تعبیر خودشان معقول ،اما غیر متعارف با روح و جوهر مبارزه با دشمن خونخوار آن هم از نوع دینی و خرافی اش،هیچگاه چنگ در چنگ نشده اند .در صف مبارزه بودن و توانائی انجام کارهائی را هم داشته ای و هم زمان از بعضی کارها با توجه به قانون مبارزه منع شده ای ،نقض غیر منطقی واصولی تعهدات در مقابل خلق و تاریخ ، از فریب اعتماد خلقهای تحت ستم ایران گرفته تا هر شخص دیگر در هر کجای دنیا را ، مبحث و مسئله تقصیر به سهولت میتواند مورد ارزیابی و قضاوت قرار داد.ضمنا این طیف عافیت طلب آمده اند با شعار، دموکراسی و پایه اصلیش یعنی تحمل مخالف ، خطوط قرمز میان دشمن جلاد و خلق ستمدیده به پیشتازی فرزندان راستینش را مخدوش و کمرنگ جلوه میدهند . (مثال بارز و مشخص این موضوع عدم توجه حزب دموکرات کردستان ایران به عمق اخطارها ، توطئه ها و خطرها در جریان تحولاتی که منجر به حوادثی مانند، میکونوس و .... گردید)
بااشاره ای به دو موضع گیری بسیار مهم و تاریخی، در سرفصلها و بزنگاههای تاریخی سه دهه گذشته ، بیش از بیش به حساسیت مسئله انجام وظایف انقلابی اشخاص و سازمانهای سیاسی و یا عدم انجام وظایف انقلابی ،بیشتر واقف شده و پی خواهیم برد .زیرا مفهوم موافقی که از تقصیر استنباط میشود این است که؛ اگر شخص و اشخاصی در زمانهای مختلف از ،انجام وظایف و رسالتهای محوله سرباز زنند ، دقیقا این سستی در انجام وظیفه ، تقصیر را متوجهشان خواهد کرد .
الف ــ موضع گیری به موقع و اخطار قابل توجه چریک فدائی خلق خانم اشرف دهقان، در اردیبهشت سال 1358 (رژیم خمینی بورژوازی وابسته به امپریالیسم و امتداد رژیم شاه است) در خصوص انجام وظیفه انقلابی و پیشتازی خویش، که به دور از هر گونه مصلحت اندیشی و فرار از واقعیت، انجام گرفت.(کتاب بذر های ماندگار این چریک قهرمان هم سند دیگری از صداقت تاریخی و هوشیاری انقلابی اوست)
ب ــ موضع گیریهای به موقع دیگری که نشان از شناخت دشمن مشترک خلق و فهم عمیق از وجود یک خطر مهم و تاریخی(با توجه به حساسیت بسیار زیاد داخلی و بین المللی ) پیشتاز محبوب ومبارز، مجاهد خلق آقای مسعود رجوی بود .اولین آن ،تشکیل شورای ملی مقاومت در 30 تیر 1360، به همراه اشخاص و نیروهای مختلف با ایدئولوژی و دیدگاههای دیگر انجام پذیرفت .دومین آن ،افشاگری وتحلیل درست ایشان و همرزمانشان در سالهای 1368 زمان به صحنه آمدن خر مهره رژیم رفسنجانی و سال 1376 ، در مقابل ترفند ارتجاعی ، استعماری آن زمان به نام اصلاحات و رفرم خاتمی،که مسئول شورا آن ضرب المثل مشهور را « افعی کبوتر نمی زاید و ، کس نخارد پشت من، جز ناخن انگشت من » یادآوری کردند.البته اهمیت این موضوع را در توجه بیشتر به گستردگی این توطئه و حمایت روشنفکر و مبارز نماهای درونی و بیرونی و صاحبان منافع بین المللی در سطح داخلی و خارجی که وجود داشت و کماکان نیز آثار و رگه هائی از آن موجود دارد ،باید بررسی کرد.
برای شناخت اهمیت و ضرورت مبحث تقصیر، چه در زمان کنونی مبارزه و جنگ مستقیم با رژیم دیکتاتور ،مذهبی و فاشیستی آفت الله های حاکم بر ایران ،و چه بعد از سرنگونی و یافتن قدرت تعقل مقابله با مشکلات خاص و غیر قابل انکار آن زمان ، به بررسی تاریخی بسیار مختصری از فلسفه تاریخی این عنصر و واژه کلیدی میپردازم .
در طول دوران تاریخ گذشته ،مبحث و موضوع تقصیر هم، به مانند قدرتهای رنگارنگ بزرگ وکوچک در شرق و غرب جهان ، دارای فراز و نشیبها ،اوج و انحطاط ،شکوفائی و..... بوده وهست . مثلا در ابتدای تاریخ نوشته شده میتوان قدرت و هژمونی تفکر رابطه سببیت را در مسئله مسئولیت اشخاص دید . اما تاریخ نویسان قدرت نفوذ تفکرات یونانی رادر دوران پایانی جمهوری روم ، از دوران شروع اوج و قدرت گرفتن تفکر مبتنی بر تقصیر به حساب آورده اند، که اوج شکوفائی این دوران رشد، به اواخر قرن هیجدهم میرسد .مسئولیتها در اواخر قرن هیجدهم در قوانین بیشتر کشورها ئی که سیستم حقوقی روم ژرمنی داشتند ، با تاثیر از تفکرات و اندیشه های دوما ، بر اساس تقصیر مبتنی گردید .یکی از اصول پایه ای که در قرن نوزدهم در هر دو سیستم حقوقی کامن لا( ننوشته) و حقوق رومی ژرمنی ،تثبیت گردید و مورد قبول گسترده ای واقع گردید ، اصل «عدم وجود مسئولیت بدون تقصیر» بود .(3)
استاد ممتاز و رئیس وقت دانشکده حقوق دانشگاه هاروارد و پیشگام مطلق دانش پژوهی حقوقی آقای جیمز بار ایمز (James barr ames 1846 --1910) میگوید : " بسیار خوشحالم که ، معیار اخلاقی رفتار معقول [تقصیر]جایگزین معیار غیر اخلاقی اقدام به ضرر دیگری [رابطه سببیت] گردیده شده است " هولمز با قطعیت و اطمینان میگوید "حقوق به طور کلی،مسئولیت را بوسیله قابلیت سرزنش تعیین می نماید" (4)
پله نییول مجله انتقادی مشهور فرانسوی نیز در ضمینه تقصیر به شیوائی خاصی اینگونه مینویسد : " هر جا که مسئولیت بدون تقصیر رخ دهد ؛ این حکم در حقوق مدنی همانند این است که در حقوق کیفری بیگناهی را مجازات کنند"(5)
حال با هم به یک پرسش کلیدی میپردازیم و ابتدا من در حد ظرفیت این مقاله ،و همراهان عزیز و مبارز در صورت تمایل، در مقالات دیگر به این سوال جواب میدهیم . سوال این است که : چرا اعمال و رفتارهای اشخاصی را در پیرامون خود با توجه به، صحنه جنگ تمام عیار با دشمن خونخوار مردم ایران(رژیم ملاهای حاکم) اعمال آنان را قابل سرزنش و انتقاد شدید دانسته و آنان را ، تقصیر کار ویا حتی عمل و نوع نگرششان را اشتباه مطلق میدانیم ؟
مختصر و مفید این سوال را، من اینگونه فهم میکنم ،اگر اصل حق آزادی انسانها ، در همه ابعادش مورد رعایت واقع شود ، زیربنای محکمی را در تمام بحث فوق الذکر ،یعنی تقصیر بدست آورده ایم. زیرا که پایه ای ترین و اصولی ترین ارزش اخلاقی ، اجتماعی و سیاسی انسان از ابتدای تاریخ حق آزادی بوده ، هست و خواهد بود ،و زیر ساخت تمامی ارزشهای مورد احترام بشریت نیز همین آزادی است . در این دوران سخت مبارزه که مملو از توطئه های ارتجاع و صاحبان منافع کلان در سطح بین المللی است ، مبارزان راه آزادی و اصولا انسان ، تنها با داشتن قدرت و اختیار که دو شرط اساسی در تحقق آزادی هستند، خواهند توانست بهترین تئوری و راهکار عملی را با توجه به واقعیت موجود ،در راه پیشبرد و به ثمر رسیدن مبارزه ارائه نمایند .(به نظر من تلاش برحق و کوشش شبانه روزی اعضاء و هواداران سازمان مجاهدین خلق ایران برای خنثی کردن وخروج نام این سازمان از لیستهای دیکتاتور پسند تروریستی اروپا و آمریکا، میتواند مثال مشخصی در اثبات این قاعده باشد) زیرا مهیاو در دسترس بودن ،ابتدائی ترین امکانات برای هر انسان ،مانند؛ قدرت و اختیار آن هم در سرزمینهای مدعی مهد آزادی و دموکراسی، به انسان فرصت و توان طرح و برنامه مشخص داشتن و از میان آلترناتیوهای گوناگون ، ایده آل خود را انتخاب کردن را میدهد . زیرا ضرورت عینی و مشخص بررسی دقیق مسئله تقصیر این است که؛ شخص فاعل قدرت و امکان برابر در گزینش و پیگیری هدفها و درک دقیق دنیای اطراف خود را داشته باشد .زیرا در این صورت میتوان فاعل امری خطا را به چگونه و چرای عمل زیانبارش به شخص و اجتماع ، در استفاده و یا سوء استفاده از حقوقش ، یا بررسی تقصیراتش بتوان مورد سوال ،سرزنش، نکوهش و...... قرار داد،و حتی بتوان خطاکار را به دفاع از خویش فراخواند . (6) مطلب قابل تذکر اینکه ،منظور من مشمول نکوهش بودن اشخاص و سازمانها ی سیاسی خطاکار در زمان مبارزه از لحاظ اخلاقی نمیباشد ، بلکه مشمول سرزنش بودن به دلیل نداشتن تناسب بین تقصیر عمل خطاکار، با معیار و اصول شناخته شده زمان مبارزه با دشمنی ضد بشر و مشترک است.
یدی لرستانی Yadi lorestani
2006 -07- 10 تیرماه__ 1385
yadif2000@yahoo.se
(1) طرح جبهه همبستگی ارائه شده توسط شورای ملی مقاومت ایران ،از موارد مهمی است که باید به منزلۀ یکی از پایه های قدرتمند در برخورد به موقع ،در شرائط ابهامها و آشفتگیها دانست. عمده ترین و مشخص ترین دلیلش همانا ؛ گره های کور کلاف مبارزه پیش روی،خلق ستمدیده ، مبارزان و آزادیخواهان بوده است که سالها با دندانهای تهمت و افتراء ، ستیز حاشیه ای وتفرقه افکنانه و طرد و تحریم دیگران،توسط بخشی از شخصیتهای سیاسی و علمی مختلف و حتی بعضی سازمانهای سیاسی ، کوچکترین گره ای باز نشده و قطعا در آینده نیز اگر راه رفته را مجددا تجربه کنند ، گره ای باز نخواهد شد.
(2) لغتنامه ع ـ دهخدا چاپ 1343 دانشگاه تهران ص 843 ) ــ ترمینولوژی حقوقی ج ـ لنگرودی. فرهنگ لغات حقوقی ــ الف ـ سـپهونــد ـ 1355
(3)نخستین بار در آمریکا در دعوای براون علیه کندال(Brown.v.Kendal) اصل مسئولیت مبتنی بر تقصیر رسما مورد پذیرش قرار گرفت .(حقوق آکسفورد ــ ص.52 )
(4)هولمز ، حقوق کامن لا ــ ص. 108
(5) مجله پله نییول ــ پاریس 1962 ـ 122,n ـ 78. p
(6) مقاله بررسی حقوقی در خصوص ، آیا اعتیاد جرم است یا حکومت دیکتاتوری .در آرشیو سایتهای زیر ،این مقاله جهت تحقیق و مطالعه پژوهشگران موجود میباشد .
طلیعه سپیده دمان ــ کانون هنرمندان در تبعید ــ
آفتـابکـاران ــ دیــدگـاه ــ ایـــران لــیبرتــی
http://www.iranianartistsinexile.org/index.php?option=com_content&task=view&id=18&Itemid=47
No comments:
Post a Comment